De tweedeling
In de wereld van koffie hoor je vaak het onderscheid tussen single origin en blends. Een belangrijke tweedeling. Single origin koffie komt uit één land, regio of zelfs één boerderij komt, en geeft je de pure smaak van dat terroir: de bodem, het klimaat en de manier waarop de koffie is verbouwd, proef je allemaal terug in de tas.
Blends daarentegen combineren bonen van verschillende herkomsten om samen een uniek en consistent smaakprofiel te creëren. Dat blenden of samenstellen mag je gerust een ambacht noemen. Het vraagt kennis van de smaakkenmerken van elke boon, inzicht hoe die het beste wordt gebrand, én hoe de bonen en brandprofielen elkaar kunnen versterken. Het doel? Een kop koffie waarin het geheel méér is dan de som der delen.
In het aanbod van Monx Roasters word je visueel alvast geholpen in deze tweedeling: àlle single orgin-koffies zitten in een blauwgekleurde verpakking. Het etiket preciseert dan de afkomst. De blends hebben elk een kenmerkende verpakking met een intuïtief te lezen smaanknuance. Van zacht (lichtbruin) naar intens (krachtig zwart) en goud als bijzondere toets.
Blending in specialty coffee
Blends worden vaak geassocieerd met plat-commerciële koffie, maar het tegendeel is waar. Een kwaliteitsblend verraadt – zeker in specialty coffee – de signatuur van een meesterbrander. Die associatie met mindere kwaliteit komt vooral voort uit de manier waarop, het moment waarop én met welk doel de blend wordt samengesteld.
Pre-blends
Bij volumeproducenten worden blends vaak samengesteld vóór het branden (de zogeheten pre- blends), om grootschalige processen te vereenvoudigen. Daarbij worden ook vaak bonen van mindere kwaliteit gebruikt, die vervolgens donker worden gebrand zodat onzuiverheden in smaak ‘verborgen’ worden in een uniforme, bittere branding. De blinkende, zwartgebrande supermarktbonen zijn een toonbeeld van volumegedreven, snel en op hoge temperatuur gebrande blends.
Goede koffiebonen van slechte onderscheiden
Post-blends
In de wereld van kwaliteitskoffie zweert men bij post-blends. Logisch: eerst worden de afzonderlijke bonen gebrand, elk volgens hun eigen profiel, om het beste uit hun smaak te halen. Brandtijd en -temperatuur worden individueel ingesteld, zodat elke boon tot zijn recht komt. Pas daarna ontstaat de blend: een uitgebalanceerde combinatie van perfect gebrande bonen, in de juiste verhoudingen.
Hier draait het om precisie, nuance en eerlijkheid. De bonen zijn van topkwaliteit, en de blend is een artistieke keuze – verwant aan hoe een chef zijn gerecht samenstelt of een wijnmaker zijn oogst beoordeelt en de juiste druiven in balans brengt.
Braziliaans bodybuilden
Blends hebben een eigen doel: het creëren van balans en complexiteit. Of beter balans in complexiteit. Want er wordt bewust gezocht naar een koffie die een breed publiek kan bekoren én toch iets speciaals te bieden heeft.
Door bonen uit verschillende regio’s te combineren, kan je eigen accenten gaan leggen. Zo wordt er vaak gestart met een Zuid-Amerikaanse boon die een mild, vol en ronde smaak hebben.
Vaak worden de Braziliaanse kwaliteitsbonen gebruikt omdat ze een goede body en romigheid hebben. Deze worden dan aangevuld met bonen die ofwel wat meer fruitigheid, dan wel wat meer aciditeit of eerder wat meer zoetige chocolade-achtige toetsen toevoegen. En die balans, op basis van percentages toegevoegde bonen, zal samen dan een tot een smaakprofiel van de blend leiden.
Afrikaanse koffies zoals onder meer uit Kenia en Ethiopië staan bekend om fruitige en bloemige tonen, vaak gecombineerd met een levendige citruszuurgraad.
Centraal-Amerikaanse landen zoals Guatemala, Costa Rica en Honduras hebben doorgaans een zoetere smaak die dan weer fruitig, dan weer chocolade-achtig, of citrus- of licht kruidig kunnen smaken.
De Aziatische koffiebonen staan eerder in voor een aardse tonen en een zwaardere body. Het aandeel Robusta is daar overigens ook veel groter dan Arabica. Meer over het verschil tussen Robusta en Arabica.
Monx meesterlijke blends
Door de jaren heen heeft Monx Roasters heel wat meesterschap ontwikkeld in het zoeken én vinden van de juiste blends. “Jarenlang hebben we geëxperimenteerd met de meest uitgesproken specialty combinaties,” vertelt Jan Kuppers, co-founder van Monx.
“In het begin gingen we all-in op aciditeit, body en uitgesproken smaken – geweldig voor de happy few in koffiebars met halfautomaten. Maar met de jaren en de ervaring nu, redeneren we niet alleen anders én veel meer in functie van kwaliteit voor een breder publiek, we luisteren ook naar de feedback van onze klanten. Onze blends moeten óók werken voor een breder publiek, inclusief kantoren en thuisgebruikers met volautomaten."
De blends die Monx vandaag heeft, zijn daarom het resultaat van wat je voortschrijdend inzicht zou kunnen noemen. "Een proces van luisteren, proeven en bijsturen. We leren uit wat klanten ons zeggen en zo zijn we erin geslaagd om een breedgedragen smaakprofiel te vinden. Wij willen niet onze persoonlijke voorkeursmaak opdringen, maar net blends ontwikkelen die een breder publiek kunnen bekoren en toch moet elke blend iets bijzonders bieden."
Het is niet moeilijk om een heel speciale koffieblend te ontwikkelen, maar de échte uitdaging schuilt in het creëren van een blend maken die zowel als intense espresso, zachte lungo én cappuccino overtuigt. Ongeacht de zetwijze. "Onze Classic Italian is daar hét voorbeeld van – een uitgebalanceerde blend die op elk formaat en in elk toestel klopt”, klinkt het trots.